Podstawowe cechy motoryczne człowieka

Wyróżniamy 4 podstawowe cechy motoryczne człowieka, takie jak: siła, szybkość, wytrzymałość i moc (skoczność). Lista ta może być w wyjątkowych sytuacjach rozszerzona o kolejne 3 cechy jak gibkość, koordynację ruchową i zręczność.

Główne cechy motoryczne człowieka

SIŁA

To inaczej zdolność do pokonywania oporów zewnętrznych lub przeciwstawianie się im kosztem wysiłku mięśniowego. Źródłem siły są skurcze (kurczliwość mięśni), a ich wielkość zależy od:

1. czynników osobniczych tj. wiek, płeć, budowa ciała, wielkość masy mięśniowej, uwarunkowania genetyczne,
2. czynników fizjologicznych tj. powierzchnia przekroju fizjologicznego, stan pobudzenia, budowa morfologiczna mięśnia (włókna białe i czerwone), napięcie i prędkość skracania się mięśnia,
3. czynników biomechanicznych tj. kąt zgięcia stawowego, siła mięśniowa przy jego długości spoczynkowej, długość brzuśca mięśniowego, wielkość ramienia siły mięśnia,
4. innych czynników tj. rytm dobowy i sezonowy, odżywianie, wspomaganie farmakologiczne, charakter odnowy.

SZYBKOŚĆ

To zdolność do wykonywania ruchów w najmniejszych dla danych warunków odcinkach czasu. Szybkość jest zależna głównie od sprawności układu nerwowego i właściwej koordynacji nerwowo - mięśniowej (optymalna synchronizacja grup mięśniowych). Cecha ta w dużej mierze uwarunkowana jest genetycznie.

WYTRZYMAŁOŚĆ

To zdolność do przeciwstawiania się zmęczeniu przez dłuższy okres czasu czyli zdolność do kontynuowania długotrwałej pracy o wymaganej intensywności (60 - 90 %), bez obniżania efektywności działań i przy zachowaniu podwyższonej odporności na zmęczenie. Podstawą skuteczności wysiłków o charakterze wytrzymałościowym jest funkcjonalna doskonałość układu krążenia i oddychania.

Wydolność (określa potencjał organizmu) - wytrzymałość (stopień jego wykorzystania)

UWAGA! Metodyka treningu wytrzymałości polega na wielokrotnym doprowadzeniu organizmu do optymalnego poziomu zmęczenia, wywołując mechanizmy adaptacyjne tj. superkompensację, a także adaptację psychiczną.

MOC

Określana skocznością, funkcja dwóch cech podstawowych: szybkości i siły oraz budowy i proporcji ciała. Jest zdolnością docelowego wyzwolenia maksimum siły w jak najkrótszej jednostce czasu. Wyraża moc pracy mięśniowej i określa zdolność przemieszczania ciała w przestrzeni poprzez fazę lotu: najwyżej, najdalej bądź też zależnie od zaistniałej sytuacji ruchowej. Rozwój tej cechy motorycznej uwarunkowany jest rozwojem przede wszystkim siły kończyn dolnych i szybkości.

Poboczne cechy motoryczne człowieka

KOORDYNACJA RUCHOWA

To zdolność do wykonywania złożonych przestrzennie i czasowo ruchów, przestawiania się z jednych zadań ruchowych na inne, jak również rozwiązywania nowych, nieoczekiwanie pojawiających się sytuacji ruchowych. Zasadniczą metodą doskonalenia koordynacji jest ciągłe poznawanie nowych, różnorodnych ćwiczeń, a także wykonywanie już znanych w różnorodnych warunkach.

GIBKOŚĆ

To właściowość aparatu ruchu do wykonywania ruchów z dużą amplitudą czyli ruchomość odcinków ciała w poszczególnych stawach. Umożliwia wykonywanie dużej amplitudy wykonywanych ćwiczeń zgodnie z możliwościami fizjologicznego zakresu ruchów w stawach.
Nie uznaje się jej jako zdolność motoryczną. Uważana jest za cechę anatomiczną, ale stanowi istotny element w procesie szkolenia sportowego.

Gibkość zmniejsza/zapobiega występowaniu kontuzji, poprawia jakość i efektywność ruchów, ułatwia relaksację i zmniejsza napięcie nerwowo-mięśniowe. Jest szczególnie istotna przy dużej ilości ćwiczeń siłowych.

Czynniki determinujące gibkość:

1. temperatura ciała i elastyczność mięśnia,
2. budowa anatomiczna stawu,
3. elastyczność więzadeł i mięśni.

ZRĘCZNOŚĆ

Polega na wykonywania określonego zadania ruchowego w sposób szybki, płynny i ekonomiczny. Zręczność polega nie tylko na zdolności wykonywania skomplikowanego ruchu, ale również na umiejętności szybkiego dostosowywania się do wymagań zmieniających się sytuacji. Do kształtowania zręczności niezbędna jest zdolność przyswajania czynności ruchowych o skomplikowanej koordynacji, oparta na odpowiednim poziomie wykształcenia cech motorycznych (szybkość, siła, skoczność, wytrzymałość).

Przejdź do kontroli poziomu różnych zdolności motorycznych.